Από την Ελένη Παπαδομαρκάκη,
Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια

Ένα ατύχημα συμβαίνει ξαφνικά. Από τη μία στιγμή στην άλλη, ένα άτομο βιώνει μία ακραία εμπειρία, η οποία μπορεί να του στερήσει όχι μόνο τη λειτουργικότητα αλλά και τη ζωή του. Παράλληλα, τα πρόσωπα του κοντινού περιβάλλοντος του εμπλεκόμενου βιώνουν, με τη σειρά τους, ένα τραύμα, στο άκουσμα της είδησης ότι το αγαπημένο τους πρόσωπο κινδύνεψε, κινδυνεύει ή δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή.

Το τραύμα είναι εδώ.

Τι είναι τραύμα
Τραύμα είναι οποιαδήποτε εμπειρία ή κατάσταση συνέβη μία φορά ή περισσότερες αλλά ξεπέρασε την ανοχή του οργανισμού προξενώντας πάγωμα, φόβο, αμηχανία, ντροπή, θλίψη, θυμό απέναντι σε ένα ερέθισμα και ενίοτε απέναντι στον ίδιο τον εαυτό που δεν αντέδρασε έγκαιρα ή κατάλληλα, που πήρε μία εσφαλμένη απόφαση ή αν και δεν είχε ευθύνη, βίωσε πάραυτα κάτι φοβερό.
Το τραύμα μπορεί να είναι μία εμπειρία ή μία είδηση, μία απώλεια άμεση ή έμμεση που μπορεί να εκτιμηθεί από τις συνέπειές του όπως είναι η ψυχική αποδιοργάνωση, οι δυσκολίες στον ύπνο, τα flash-backs, οι φοβίες, η θλίψη, η υπερδιέγερση, ο θυμός, η εμφάνιση σωματικών ενοχλήσεων ή η επιδείνωση υπαρχόντων οργανικών προβλημάτων (π.χ. ημικρανίες, γαστρεντερικές διαταραχές, δερματικές παθήσεις, αυτοάνοσα νοσήματα) ως αποτέλεσμα της φυσικής αδυναμίας του οργανισμού να ‘αντέξει’ το ασυνήθιστα έντονο στρες.

Η συνήθης αντιμετώπιση
Η φράση «το έχω ξεπεράσει» μπορεί κάποιες φορές να είναι ιδιαιτέρως αισιόδοξη όσον αφορά σε ένα τραυματικό γεγονός.
Η φράση «ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός» λέγεται, ωστόσο ο χρόνος λειτουργεί άλλοτε ιαματικά και άλλοτε ουδέτερα, ειδικά αν ένα άτομο έχει παγώσει από το τραύμα.
Η φράση «η ζωή συνεχίζεται» συνηθίζεται να απευθύνεται σε πενθούντες ενόψει κάποιας απώλειας.
Όλες αυτές οι φράσεις βασίζονται στη λογική αλλά όχι στο συναίσθημα και είναι σπανίως παρηγορητικές σε όσους δε θέλουν ή δε μπορούν να συνεχίσουν.
Ένα άτομο μπορεί να είναι λειτουργικό σε κάποιες πτυχές της ζωής του, ενώ σε άλλες να νιώθει τελείως μετέωρο, σταματημένο, αδύναμο να προχωρήσει πέρα από το οδυνηρό γεγονός. Τα αποθέματά του μπορεί να είναι πολύ λίγα ή καθόλου, σαν ένα όχημα που έχει ελάχιστη ή καθόλου βενζίνη για να μετακινηθεί από ένα σημείο σε ένα άλλο.

Οι προεκτάσεις ενός τραύματος
Ένα τραύμα οφειλόμενο σε ατύχημα έχει πιθανές προεκτάσεις που δεν επιτρέπουν σε ένα άτομο να προχωρήσει πέρα από τη δυσάρεστη εμπειρία και να διαχειριστεί τη νέα πραγματικότητα μίας απώλειας. Νοσηλευτικές υπηρεσίες, οικονομικές εκκρεμότητες και ιδίως νομικές διαδικασίες αποζημίωσης ακολουθούν συχνά ένα ατύχημα και συνθέτουν ένα περιπεπλεγμένο τραύμα, παρεμποδίζοντας τη διαδικασία επούλωσης, στο βαθμό που είναι εφικτή.

Προχωρώντας παρακάτω
Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας μπορεί να διευκολύνει ένα άτομο στην προσπάθειά του να προχωρήσει με κάποιον τρόπο μετά από μία απώλεια. Ο κατάλληλος χρόνος έναρξης μίας τέτοιας διαδικασίας βρίσκεται στη διαθεσιμότητα του εμπλεκόμενου: πότε εκείνος είναι πιο έτοιμος να προχωρήσει; Η επιλογή ενός θεραπευτή, καταρτισμένου και έμπειρου σε θέματα απώλειας είναι ιδιαιτέρως σημαντική προκειμένου η επεξεργασία του τραύματος και η απελευθέρωση από τα αρνητικά συναισθήματα να πραγματοποιηθεί σε ένα ασφαλές, υποστηρικτικό περιβάλλον.